Uit Mozes' achtste toespraak…

De wetten op Echtscheiding en Hertrouwen

door Dr. Stephen E. Jones

oorspronkelijke artikel:

http://www.gods-kingdom-ministries.net/daily-weblogs/2013/05-2013/moses-eighth-speech-part-2-laws-of-remarriage/

God stond echtscheiding toe in Deu 24:1, maar er moesten scheidingspapieren meegegeven worden aan de vrouw, voordat het voor de man toegestaan was om de vrouw weg te zenden – d.w.z. haar het huis uit te sturen. Deze regulering was het centrale aandachtspunt van de wet omtrent echtscheiding. Er was geen hint dat echtscheiding zelf wellicht NIET toegestaan zou zijn. Ook bespreekt Mozes de juiste redenen voor echtscheiding niet in dat schriftgedeelte.

Het is noodzakelijk dat we het verschil begrijpen tussen de scheidingspapieren en de handeling van het wegzenden van de vrouw. De wet stond het een niet toe zonder het andere. De wet maakte de twee juridisch niet te scheiden en definieerde het als zonde om het een te doen zonder het andere.

Toen Jezus Zijn commentaar gaf op de wetten van echtscheiding en hertrouwen in Mat 5:31-32, was het Zijn doel om het begrip van de mens over deze wet te corrigeren. Hij had geen intentie om enige geschreven wet, van Mozes of de profeten, in te trekken. Hij zegt zelfs enkele verzen daarvoor in Mat 5:17-19,

Mat 5:17-19 Meent niet, dat Ik gekomen ben om de wet of de profeten te ontbinden; Ik ben niet gekomen om te ontbinden, maar om te vervullen. 18 Want voorwaar, Ik zeg u: Eer de hemel en de aarde vergaat, zal er niet een jota [' yod] of een tittel [keraia, 'kleine hoorn', lijnverlenging die onderscheid maakt tussen enkele Hebreeuwse letters] vergaan van de wet, eer alles zal zijn geschied. 19 Wie dan een van de kleinste dezer geboden ontbindt en de mensen zo leert, zal zeer klein heten in het Koninkrijk der hemelen; doch wie ze doet en leert, die zal groot heten in het Koninkrijk der hemelen.

In het licht van deze stelling, moeten we de hele Bergrede interpreteren volgens deze fundamentele stelling. De wet omtrent echtscheiding en hertrouwen was een van de wetten die Jezus verdedigde en verklaarde in Zijn onderwijs. Zodoende kunnen we niet zeggen dat Jezus Mozes verwierp door scheiden en hetrouwen te verbieden. De enigen die hij verwierp waren de schriftgeleerden en de Farizeeën wiens lering van mensen vaak de wet ongeldig maakten (Mar 7:13).

Eveneens zei Jezus niet dat Mozes mensen toestond om te zondigen, zoals sommigen beweerd hebben, vanwege hun verlangen om te zondigen. Mozes stond geen enkele soort zonde toe, noch heeft iemand hem gedwongen om zonde te legaliseren. Scheiden is geen zonde, maar is een oordeel over zonde.

Laten we met dit in het achterhoofd verdergaan met de studie over de wet op hertrouwen. We beginnen met Deu 24:2,

Deu 24:2 en als zij dan uit zijn huis vertrokken, haars weegs gegaan en de vrouw van een ander geworden is;

Met andere woorden, Mozes geeft ons onder de inspiratie van de Heilige Geest het woord van God dat zegt dat hertrouwen na scheiding geen zonde is. Het enige voorschrift dat Mozes geeft is dat ze een geschreven bewijs moet hebben om haar scheiding mee aan te kunnen tonen. Dat betekent dat ze niet kan hertrouwen als ze weggestuurd is zonder deze papieren, want dan is ze volgens de wet nog steeds getrouwd met haar eerste man, zelfs nu dat haar echtgenoot tegen haar gezondigd heeft door haar weg te zenden zonder scheidingspapieren.

Jezus gaf hier commentaar op in Mat 5:31-32. De grootste hobbel die we tegenkomen is dat veel vertalers geen gepast onderscheid maken tussen 'scheiding' (Grieks: apostasion) en 'wegzenden' (Grieks: apoluo), ook al zijn dit twee verschillende handelingen, die beschreven worden door twee verschillende Griekse woorden.

Mat 5:31-32 Er is ook gezegd: Al wie zijn vrouw wegzendt [apoluo], moet haar een scheidbrief [apostasion] geven. 32 Maar Ik zeg u: Een ieder, die zijn vrouw wegzendt [apoluo] om een andere reden dan ontucht, maakt, dat er echtbreuk met haar gepleegd wordt; en al wie een weggezondene [apoluo] trouwt, pleegt echtbreuk.

Jezus koos zijn woorden zorgvuldig, maar veel vertalers waren onzorgvuldig in hun vertalingen, door de twee woorden te behandelen alsof ze uitwisselbaar zijn. Door dat te doen, maken ze dat Jezus iets anders onderwijst , tegengesteld aan de wet van Mozes, en daarmee de wet ongeldig maakt.

In vers 31 refereert Jezus aan Deu 24:1, waar Mozes instructies gaf over echtscheiding. Met andere woorden, als een man zijn vrouw weg zou willen zenden, zonder haar de papieren daarvoor mee te geven, veroorzaakt hij dat zij overspel gaat plegen. Ze kan niet wettig hertrouwen zonder de scheidingspapieren, want volgens de wet is ze nog steeds getrouwd met de man die haar op ongepaste wijze weggezonden heeft.

Jezus vertelde de mensen dat ze in zulke gevallen de vrouw niet zo simpel konden beschuldigen van overspel; haar man was op gelijke wijze aansprakelijk voor God door zijn vrouw in zo'n positie te brengen. In die dagen konden vrouwen niet zo makkelijk in huneigen behoeften voorzien. Een weggezonden vrouw zou vanzelfsprekend op zoek gaan naar iemand, om mee te trouwen, om te overleven. Daarom, als ze zou trouwen terwijl ze wettelijk gezien nog getrouwd was met haar eerste man, pleegden zowel zij als de man die haar zou huwen, overspel. Maar Jezus maakt duidelijk dat de eerste man net zo aansprakelijk is vanwege het veroorzaken dat zij overspel pleegt.

De enige uitzondering hierop was dat een man zijn vrouw gewoon mocht wegzenden (apoluo) als er sprake was van porneia, wat hierboven vertaald is met 'ontucht'. De DSV heeft hier 'hoererij' staan. Gesenius Lexicon definieert het woord porneia als 'onwettige seksuele gemeenschap', en hij geeft voorbeelden als: overspel, hoererij, homoseksualiteit, lesbianisme, gemeenschap met dieren en incenst.

https://www.blueletterbible.org/lang/lexicon/lexicon.cfm?Strongs=G4202&t=NASB

Het woord geeft aan dat het wettig toegestaan is voor een man om afstand te doen (wegzenden) van een partner als zo'n eenwording onwettig is, want zo'n relatie wordt door de wet niet erkend als een 'huwelijk'. Als de wet het huwelijk niet erkent, hoe kan er dan om een echtscheiding gevragd worden? Echtscheiding is alleen nodig als de eenwording eerst al als huwelijk erkend is.

Om deze reden hoeft een man niet te scheiden van een prostituee. De oplossing is wegzenden (afstand nemen), niet scheiding. Hetzelfde geldt voor homoseksuele relaties, incest en bestialiteit. Om deze relaties van de categorie porneia te stoppen is 'wegzenden' de oplossing. Het zou absurd zijn om scheidpapieren te eisen als een vrouw gemeenschap heeft gehad met een dier.

Dit is de reden waarom Jezus kort even deze uitzondering noemt. En dus, als we Jezus' woorden voor de duidelijkheid parafraseren, begrijpen we dat hij zegt:

'De wet vertelt mannen om hun vrouw scheidingspapieren te geven voordat ze hen wegzenden. Maar Ik zeg dat wanneer iemand deze wet overtreedt door zijn vrouw weg te zenden zonder scheidingspapieren – met uitzondering van die gevallen waarbij ze toch al niet wettig getrouwd waren – dan veroorzaakt hij dat zijn vrouw overspel pleegt; want als zijn hertrouwt, terwijl ze nog wettelijk getrouwd is aan de man die haar weggezonden heeft, zijn zij en haar nieuwe man schuldig aan overspel. Maar haar oorspronkelijke man is evenzo goed aansprakelijk als zij is, want de oorzaak van het ovespel is zijn overtreding van de wet.

Een verkorte versie hiervan wordt weergegeven in Mat 19:7-9, waar ook sommige vertalingen apoluo vertalen met 'scheiden' en dus verwarren met apostasion. Dat is zeer ongelukkig, want door de aanname dat apoluo en apostasion uitwisselbare termen zijn vernietigen zij de wet.

In Mar 10:11-12 herhaalt de schrijver kort dezelfde woorden en ook hier wordt het soms verkeerd vertaald. Dit vers refereert niet naar een gescheiden vrouw, maar naar een vrouw die weggezonden is zonder scheidingspapieren. Door een foute vertaling kan de indruk gewekt worden dat Jezus zegt dat het overspel is om een gescheiden vrouw te trouwen, terwijl in feite de wet zegt dat het overspel is om een vrouw te trouwen die nog getrouwd is.

Markus geeft ons nog een ander detail wat niet genoemd wordt in het verslag van Mattheüs.

Mar 10:12 … en indien zij haar man verlaat [apoluo] en een ander trouwt, pleegt zij echtbreuk.

Met andere woorden, Markus erkent dat een vrouw haar man het huis uit mag schoppen en hertrouwen. Omdat dit de andere zijde is van vers 11, wordt hieruit opgemaakt dat de bewuste vrouw overspel zou plegen als ze haar man weg zou zenden zonder wettige scheidingspapieren, en toch een ander zou trouwen. Met andere woorden, de wet op echtscheiding in Deu 24:1 geldt op gelijke wijze voor vrouwen als voor mannen.

Het evangelie naar Markus werd geschreven met het oog op een Romeins publiek, zoals het evangelie naar Mattheüs geschreven was voor een Hebreeuws publiek. Petrus bezocht Rome rond het jaar 45 A.D., na gevlucht te zijn voor Herodus' wraak in Handelingen 12. Herinner je hoe Pertrus en Jakobus gevangen gezet werden en hoe Jakobus geëxecuteerd werd, terwijl Petrus bevrijd werd door een engel. Petrus vluchtte toen naar Caesarea, met Herodus in de achtervolging (Han 12:19 – Act 12:19). Herodus strief in Caesarea, maar Petrus ging verder naar Azië en Griekenland, en vond uiteindelijk zijn weg naar Rome zelf.

Petrus' prediking in Rome schiep de nood tot een geschreven evangelie om daar bij hen achter te laten. Daarom droeg hij zijn discipel Markus op om zijn onderwijs op te schrijven en aan hen te geven. Wanneer we het doel van het evangelie naar Markus begrijpen, kunnen we zien waarom hij sommige details bijvoegde die niet genoemd worden door Mattheüs. Het recht of de mogelijkheid voor een vrouw om te scheiden van haar man is een voorbeeld van zo'n detail. De Hebreeën zouden waarschijnlijk de vrouw geweigerd hebben om te scheiden van haar man, maar de Romeinen stonden het toe. Markus pastte de wet op gelijke wijze toe op mannen en vrouwen.

We kunnen het verslag van Markus dus beschouwen als het onderwijs van Petrus zelf, die een uitspraak van het Hooggerechtshof vertolkt om de wet van Deu 24:1 op te helderen. De uitspraak laat zien dat de wet voor mannen en vrouwen gelijk is, want beiden zijn verplicht om de scheidingspapieren mee te geven, voordat de echtgeno(o)t(e) weggezonden kon worden.

We gaan terug naar de wet op hertrouwen. Na ons verteld te hebben in Deu 24:2 dat een wettig gescheiden vrouw mag hertrouwen, lezen we in de verzen 3 en 4:

Deu 24:3-4 en als dan de laatste man een afkeer van haar krijgt, een scheidbrief schrijft, haar die overhandigt en haar uit zijn huis wegzendt; of als de laatste man, die haar tot vrouw genomen heeft, gestorven is, 4 dan zal de eerste echtgenoot, die haar weggezonden heeft, haar niet opnieuw tot vrouw mogen nemen, nadat zij verontreinigd [tawmay] is geworden; want dat is een gruwel voor het aangezicht des Heren; gij zult geen zonde brengen over het land dat de Here, uw God, u ten erfdeel geven zal.

Een ex-man mag zijn voormalige vrouw niet hertrouwen als ze in de tussenliggende tijd de vrouw van een andere man is geweest. De enige reden die Mozes geeft voor dit verbod is, 'dat zij verontreinigt is geworden'. De term 'verontreinigt' is tawmay, wat betekent 'onrein worden'. Wat is het dat haar onrein gemaakt heeft? Klaarblijkelijk heeft haar tweede huwelijk haar onrein gemaakt voor haar voormalige echtgenoot, waarmee voorkomen wordt dat hij zowel de eerste als de derde echtgenoot wordt.

Sommigen beargumenteren dat dit aantoont dat hertrouwen na een echtscheiding een vrouw onrein maarkt voor God. Dat is niet het geval. De term wordt gebruikt om een verboden relatie of vereniging te beschrijven, zoals het aanraken van een onrein voorwerp. De term 'het is onrein voor jou' wordt het vaakst gebruikt in het geval van de voedselwetten in Leviticus 11. Maar zelfs de onreine dieren werden in Genesis 1 'goed' bevonden door de Schepper, want ze dienen allemaal een goed doel in de schepping. 'Onreine' dieren zijn geschapen om vervuiling onder controle te houden op aarde. Dáárom zijn ze onrein voor mensen, maar ze waren altijd goed in de ogen van God.

Het woord tawmay, gebruikt voor de gescheiden vrouw in Deu 24:4, betekent eenvoudigweg dat zij 'onrein' is voor haar ex-man. Met andere woorden, hij mag haar niet aanraken. Haar huwelijk met een tweede man maakt haar onrein voor haar eerste man, maar niet voor enig andere man.

Een zelfde concept wordt gevonden in het gebruik van het Hebreeuwse woord orlah, 'onbesneden'. De term werd vaak gelijk gesteld met een man die onrein was – speciaal buitenlanders. Maar het woord werd ook gebruikt om vrucht van een jonge boom te beschrijven. Lev 19:23 zegt,

Lev 19:23 Wanneer gij komt in het land en allerlei vruchtbomen plant, dan zult gij de vrucht daarvan als verboden [orlah, 'onbesneden'] beschouwen; drie jaar lang zal zij u verboden zijn, zij zal niet gegeten worden.

Hier wordt aangegeven dat de term 'onbesneden' 'verboden' betekent. Dr. Bullinger zegt dat het 'niet-verbonden' (niet in een verbond opgenomen), of gescheiden betekent, niet in een verbond of vereniging. De boom zelf was goed, en de vrucht was goed, maar gedurende de eerste drie jaar was het verboden door de wet om er van te eten. Met andere woorden, de vrucht was onrein voor hen die er op ene onwettig manier van zouden willen eten, ook al was de vrucht in zichzelf, intrinsiek niet onrein.

Zo is het ook met de vrouw die overweegt om opnieuw te trouwen met een voormalige echtgenoot. Zij is 'verontreinigd' of onrein ten opzichte van haar voormalige echtgenoot, maar niet in zichzelf vanwege haar tweede huwelijk.

Dit zijn de wetten op echtscheiding en hertrouwen. [Ingewikkelder dan dit wordt het alleen maar gemaakt vanwege onbegrip of onwetendheid van vertalers, maar is het niet. Ook hier zien we dat we terug moeten gaan naa rhet Oude Testament in het algemeen en de wet in het bijzonder om de wil en de gedachten van God te kunnen vatten – toegevoegd door bijbelinfo.nl]